Integracja sensoryczna
Justyna Szczepaniak

Justyna Szczepaniak

autor wpisu: Dyrektor Powiatowej Poradni Psychologiczno Pedagogicznej w Łęczycy

Informacje dla rodziców

Od września w naszej placówce utworzyliśmy gabinet do diagnozy i terapii integracji sensorycznej. W tym celu nawiązaliśmy stałą współpracę z certyfikowanym terapeutą posiadającym duże doświadczenie w tym zakresie. Staramy się, aby gabinet był przyjazny i w pełni dostosowany do potrzeb dzieci i rodziców.

Co to jest integracja sensoryczna ?

Pojęcie „integracja sensoryczna” należy spostrzegać w dwojaki sposób.

Integracja sensoryczna jako metoda terapeutyczna, która została opracowana przez dr A. Jean Ayres i do dnia dzisiejszego rozwijana jest dzięki prowadzonym badaniom pogłębiającym wiedzę o teorii i terapii SI.

Integracja sensoryczna jako proces neurofizjologiczny zachodzący w naszym ciele, będący umiejętnością odbierania i przetwarzania informacji płynących z ciała i otoczenia za pomocą wszystkich zmysłów (dotyk, narząd przedsionkowy, propriocepcja, wzrok, słuch, węch i smak), tak aby mogły być wykorzystane w celowym i efektywnym działaniu.

Umiejętności integracji sensorycznej rozwijają się w miarę dojrzewania układu nerwowego umożliwiając nam coraz bardziej złożone reakcje. Mózg w każdej chwili naszego życia odbiera, segreguje i przetwarza docierające do niego bodźce zmysłowe. Poszczególne zmysły współdziałają ze sobą podczas wykonywania złożonych zadań i ten proces stanowi podstawę ich integracji. Przy niedoborze lub braku dopływu bodźców tworzenie się prawidłowej integracji zmysłowej jest zakłócone i w związku z tym pojawiają się dysfunkcje w rozwoju motorycznym, poznawczym oraz zachowaniu dziecka.

DIAGNOZA SI

Na diagnozę procesów integracji sensorycznej składa się:

  • obserwacja kliniczna funkcji neurofizjologicznych (Arkusz Obserwacji Klinicznej)
  • obserwacja spontanicznej aktywności dziecka
  • obserwacja kierowanej aktywności dziecka ze szczególnym uwzględnieniem sprawdzenia poziomu funkcjonowania poszczególnych kanałów zmysłowych
  • Zestaw Południowo-Kalifornijskich Testów Integracji Sensorycznej

Dodatkowo wykorzystuje się:

  • informacje uzyskane z wywiadu z rodzicami dziecka tzw. Kwestionariusza Rozwoju Sensomotorycznego
  • informacje dotyczące przebiegu ciąży i rozwoju w pierwszym roku życia

Testy integracji sensorycznej stosuje się u dzieci od 4 r.ż. z prawidłowym poziomem rozwoju intelektualnego (niezbędna jest współpraca dziecka z terapeutą).

U młodszych dzieci lub dzieci z głębszymi, sprzężonymi zaburzeniami i opóźnieniami w rozwoju, diagnozę SI dokonuje się w oparciu o obserwację swobodnych oraz kierowanych aktywności w sali terapeutycznej, oceny reakcji na podawane bodźce zmysłowe, a także przy pomocy arkusza Obserwacji Klinicznej lub jego wybranych prób.

TERAPIA SI

Zajęcia w formie zabaw ruchowych prowadzone są na sali, w której na specjalnej konstrukcji zawiesza się przyrządy do ćwiczeń. Sala terapeutyczna SI jest wyposażona w pomoce do stymulacji systemów: przedsionkowego, proprioceptywnego i dotykowego oraz środki dydaktyczne usprawniające wzrok, słuch i węch.

W terapii SI wykorzystywane są specjalne huśtawki, platformy, hamaki, trampoliny, równoważnie, pochylnie, beczki, deskorolki terapeutyczne.

W celu podtrzymania odpowiedniej dawki stymulacji terapeuta po odbytej sesji opracowuje dla dziecka indywidualną dietę sensoryczną (ćwiczenia) do pracy domu. Od jej intensywności i systematyczności zależy szybkość oraz jakość uzyskanego efektu terapeutycznego.

źródło: Karga M. (2011) Podstawowe zasady obserwacji i terapii zaburzeń integracji sensorycznej u małego dziecka, (w )Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju małego dziecka pod red. Cytowskiej B. i Winczury B, Impuls Kraków

Kastory – Bronowska M. , „Wybrane zaburzenia rozwoju dzieci w wieku przedszkolnym, a diagnoza i terapia procesów integracji zmysłowej”, (w)Materiały konferencyjne wydane przez Wyższą Szkołę Społeczno – Ekonomiczną w Warszawie

Odowska -Szlachcic B. (2010) Metoda integracji sensorycznej we wspomaganiu rozwoju mowy u dzieci z uszkodzeniami układu nerwowego, Harmonia

Niektóre wskaźniki zaburzeń integracji sensorycznej u niemowląt:

– z opóźnieniem osiąga tzw. kamienie milowe np. siadanie, raczkowanie, stanie,

chodzenie, pierwsze słowa

– nie lubi trzymania na rękach, tulenia, całowania

– jest w stanie dyskomfortu i stresu, gdy inni ludzie są blisko niego

– ma trudności ze ssaniem i/lub spożywaniem pokarmów stałych,

– brak reakcji na jedzenie wokół ust,

– trudności z zaśnięciem, częste wybudzanie się

– dłuższa drażliwość po przebudzeniu

– duży dyskomfort podczas zabiegów pielęgnacyjnych jak czyszczenie wacikami nosa, uszu,

kremowanie, kąpiel, przewijanie, ubieranie

– unikanie raczkowania po dywanie

– zabawa przy użyciu głównie koniuszków palców, unikając zetknięcia

– dotykanie zabawki wnętrzem dłoni

– lęk przed chodzeniem boso, unikanie wybranych powierzchni

– okazywanie strachu na dźwięki o pewnej częstotliwości

– dyskomfort na jasne światło

Niektóre wskaźniki zaburzeń integracji sensorycznej u dzieci w wieku przedszkolnym:

– sprzeciw przy noszeniu nowych ubranek

– słaba równowaga, potykanie się

– trudności z opanowaniem treningu czystości

– niezwracanie uwagi lub nadmierna uwaga na skaleczenia

– wybiórcza dieta (niejadek)

– zatykanie uszu lub głośna mowa, mruczenie, częste powtarzanie słów, głośne mówienie

– trudność w nauczeniu się jazdy na rowerze

– niechęć do placów zabaw: problemy z wspinaniem się, unikanie huśtawek, karuzel lub nadmierna potrzeba zabaw tego typu

– choroba lokomocyjna

– unikanie zabaw stolikowych

– niechęć do zadań z użyciem narzędzia grafomotorycznego

– trudności ze zrozumieniem poleceń

– unikanie nowych zabaw ruchowych

– trudności w nauczeniu się / unikanie aktywności samoobsługowych (rozbieranie, ubieranie, rozpinanie, zapinanie guzików)

– nieprzewidywalne wybuchy złości

– preferowanie towarzystwa dorosłych zamiast rówieśników

– opóźniony rozwój mowy, mowa niewyraźna

Niektóre wskaźniki zaburzeń SI u dziecka w wieku szkolnym:

Należy zwrócić uwagę na wskaźniki zaburzeń w wieku przedszkolnym oraz dodatkowo zwrócić uwagę na: – niezgrabne ruchy, częste potykanie i przewracanie, problem z asekuracją się przed upadkiem – niechęć / unikanie rywalizacji – częste podpieranie głowy ręką, garbienie się podczas pracy stolikowej – problemy z przepisywaniem z tablicy, gubienie liter, sylab – odwracanie liter /b,d,p,b/, trudności w odróżnieniu głosek /g-k/ – problem z czytaniem zwłaszcza na głos – problem z pisaniem (wolne tempo, nieumiejętne trzymanie narzędzia grafomotorycznego, niekształtne litery) – brak dominacji ręki – trudności w nawiązywaniu przyjaźni – rozpoczynanie lub wdawanie się w bójki – brak reakcji lub odroczona reakcja na polecenia, na własne imię – dobre funkcjonowanie w domu, złe w szkole lub na odwrót – problem, żeby określić co trzyma w ręku bez patrzenia na nie – trudności z zużyciem dwóch rąk jednocześnie – obniżona koncentracja podczas zadań szkolnych – problem z siedzeniem w jednym miejscu np. w ławce podczas lekcji

źródło: „Dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej” Polly Godwin Emmons i Liz McKendry Anderson

www.sensoryka.eu

Efekty terapii SI

  • Prawidłowe wzorce ruchowe
  • Koordynacja obu stron ciała
  • Prawidłowa koordynacja wzrokowo – ruchowa
  • Właściwe planowanie motoryczne
  • Odpowiedni poziom aktywności
  • Znajomość schematu ciała
  • Prawidłowa lateralizacja
  • Rozwój mowy
  • Prawidłowa koncentracja uwagi
  • Stabilność emocjonalna

Źródło: www.sensoryka.eu

Skip to content